Những tâm hồn trẻ và một buổi chiều vẽ hoa trắng

Trưởng thành không phải là một cột mốc. Nó không xảy ra khi ta bước sang tuổi 18, hay 30, hay 60. Nó không đi kèm với bằng cấp, chức danh, tài sản hay thậm chí là số năm từng trải. Trưởng thành, với mình, là một hành trình rất âm thầm. Một hành trình học cách thôi ngạc nhiên trước những điều lớn nhỏ trong cuộc sống. Học cách chấp nhận. Và rồi, học tiếp một điều khó hơn: đón nhận – đón nhận mọi thứ như nó vốn là, không thêm bớt, không đòi hỏi, không kháng cự.

Có những người sống đến tận cuối đời, vẫn mang trong mình một trái tim hay hờn trách, hay phản ứng, hay giận dỗi trước cuộc đời. Nhưng cũng có những người, còn rất trẻ, đã có được một sự yên ổn trong cách nhìn, trong cách nói, và trong sự hiện diện. Với mình, đó là trưởng thành. Và cũng có thể, là một sự tỉnh thức sớm.

Tuần trước, mình có cơ hội ở cạnh ba người bạn trẻ như thế. Hai bạn là người Mỹ, một bạn là người Việt Nam đã sống ở Mỹ từ năm 14 tuổi. Cả ba chỉ mới ở những năm đầu của tuổi 20 – cái tuổi mà người ta vẫn hay gán cho đủ thứ định kiến: bốc đồng, hời hợt, sống nhanh, sống ảo, thiếu chiều sâu… Nhưng điều mình thấy ở các bạn thì hoàn toàn ngược lại.

Một trong hai bạn người Mỹ đã đọc gần hết sách của thiền sư Thích Nhất Hạnh. Bạn không chỉ đọc mà còn nhớ từng đoạn, từng câu, cả thơ lẫn văn. Khi mình nhắc đến một cuốn sách cụ thể, bạn có thể đọc lại nguyên văn một đoạn trong đó, giống như nó đã trở thành một phần cơ thể, một phần ký ức. Bạn không dùng mạng xã hội. Bạn nhìn thẳng vào mắt người khác khi trò chuyện. Bạn hỏi những câu không xã giao. Và bạn có thể ngồi yên để nghe một câu chuyện mà không cần phải chen vào bằng một trải nghiệm cá nhân, không cần phải “đồng cảm” bằng cách kể lại một phiên bản của mình.

Mình xúc động. Một phần vì mình cảm thấy nhẹ nhõm khi tìm thấy sự đồng điệu trong một cuộc hội thoại. Một phần khác – và lớn hơn – là vì mình mừng. Mừng vì mình đang chứng kiến một thế hệ trẻ rất khác với những gì truyền thông thường mô tả. Mình thấy ở họ một sự chín chắn mà không bị nhàu, một sự tỉnh thức mà không ngạo mạn, một sự bình yên tự nhiên như hơi thở.

Trong một cuộc trò chuyện, mình có nói với một trong ba bạn rằng mình thật sự biết ơn. Vì giữa một thế giới nhiều tiếng ồn, nhiều sự vội vã, nhiều nỗi lo toan rất thực, thì việc được ngồi lại và lắng nghe nhau – một cách trọn vẹn – đã là một điều hiếm hoi.

Mình hiểu rằng các bạn là những cá thể đặc biệt. Và mình không kỳ vọng rằng “tất cả người trẻ” đều trưởng thành như vậy. Nhưng chính vì các bạn là thiểu số, mình càng cảm thấy việc ghi nhận sự hiện diện của các bạn là điều quan trọng.

Con trai mình kém các bạn vài tuổi. Con vẫn đang sống trọn vẹn với lứa tuổi của con – hăm hở, sôi nổi, khao khát khẳng định bản thân, yêu cái đẹp, mê công nghệ, tò mò về thế giới. Và điều đó hoàn toàn tự nhiên. Mình không mong con “sớm già đi” hay “trưởng thành trước tuổi”.

Mình có nói chuyện với một người cháu thân yêu trong gia đình rằng: Cô không nóng vội khi muốn em phải nhận ra ngay điều gì đó. Để một người có thể buông, người ta phải nắm đã. Khi nắm quá chặt và nó làm người ta đau, làm người ta không chịu nổi, thì lúc đó mới thật sự hiểu buông là gì.

Nhưng mình nhớ, vài năm trước, khi làm một bài tập ở trường, con chọn quay vlog để review một cuốn sách. Và cuốn con chọn là Sức mạnh của hiện tại của Eckhart Tolle. Mình không biết con đã nói gì trong video ấy. Có thể con chỉ nói những điều đơn giản, có thể con chưa hiểu hết nội dung, hoặc có thể con chỉ chọn ngẫu nhiên một cuốn “nghe có vẻ hay”. Nhưng với mình, đó là một dấu hiệu. Một cái duyên. Một hạt mầm.

Và mình tin rằng, dù không phải hôm nay, không phải 5 năm hay 10 năm nữa, thì hạt mầm đó cũng sẽ lớn lên.
Sẽ có một lúc nào đó trong cuộc đời, con – và những người trẻ – sẽ tự đi tìm những câu hỏi sâu hơn về sự tồn tại, về ý nghĩa sống, về tỉnh thức. Và khi điều đó đến, các bạn sẽ không cảm thấy đơn độc.

Vì những cuộc gặp như thế này, những đoạn đối thoại như tuần vừa qua,
chính là những dấu mốc nhỏ – cho thấy một thế giới mới đang hình thành, âm thầm và lặng lẽ.

Mình luôn tin rằng khi một người không còn phải lo lắng từng bữa ăn, từng đồng tiền, từng điều kiện sống cơ bản – thì đời sống tinh thần sẽ tự nhiên mở ra. Khi người ta được dừng lại, được thở, được chất vấn chính mình mà không bị giục giã bởi deadline hay kỳ vọng, người ta sẽ bắt đầu muốn biết: mình là ai, mình sống để làm gì, và điều gì thực sự quan trọng.

Thế hệ cha mẹ chúng ta, những người từng lớn lên trong thời kỳ hậu chiến, và chúng ta, sống trong giai đoạn xã hội chuyển mình quá nhanh, nơi các giá trị sống thay đổi đến chóng mặt – có thể đã không có nhiều cơ hội đặt ra những câu hỏi ấy. Chúng ta bận. Chúng ta gồng. Chúng ta sợ tụt lại. Và trong quá trình đó, chúng ta đã phải gác lại đời sống tâm linh, đời sống nội tâm, rất lâu.

Thế nên, khi thấy các bạn trẻ hôm nay – dù chỉ là một nhóm nhỏ – có thể ngồi lại, lắng nghe, trầm tĩnh, và chất vấn chính mình từ rất sớm, mình thực sự xúc động. Đó không phải là sự trưởng thành trong hình thức. Đó là sự lớn lên trong tâm hồn.

Vào một buổi chiều trong những ngày gặp gỡ đó, mình ngồi xuống và vẽ. Mình không có ý định ghi lại điều gì cụ thể, không nghĩ nhiều. Chỉ đơn giản là vẽ.

Và đó là những đóa hoa trắng.

Khi vẽ xong, mình nhìn lại, và chợt hiểu rằng mình đã mang theo vào đó tất cả dư âm của những cuộc trò chuyện vừa diễn ra. Không có tính minh họa. Không có tính biểu tượng. Chỉ là sự hiện diện của một buổi chiều tĩnh lặng và sự kết nối không có lời.

Từ màu trắng ấy – mình không gán cho nó ý nghĩa, nhưng mình biết: nó là một lời chào. Một lời cảm ơn. Và cũng là một nhắc nhẹ rằng nếu có thể, hãy giữ lấy cái phần tinh khôi đó trong tâm hồn – dù thế giới ngoài kia có liên tục đổi màu.