Có nên phủ vecni hay không: lựa chọn nào là tốt nhất cho bức tranh của bạn?

Khi vẽ xong một bức tranh, một trong những chủ đề mà các nghệ sĩ quan tâm nhiều nhất sau đó là việc có nên phủ vecni (varnish) bức tranh hay để tác phẩm nguyên trạng. Một quyết định trông có vẻ đơn giản như vậy nhưng lại có ảnh hưởng không chỉ tới vẻ ngoài của bức tranh mà còn ảnh hưởng đến cách bức tranh sẽ cũ đi theo thời gian và được bảo vệ như thế nào.

Giống như các nghệ sĩ khác, tôi cũng phải đứng trước lựa chọn này, và tôi nhận ra rằng không có câu trả lời nào là phù hợp cho tất cả mọi người. Việc phủ vecni hay không hoàn toàn phụ thuộc vào ý định của bạn và sở thích của người sưu tập cũng như những cân nhắc mang tính thực tế khi bảo quản tác phẩm.

Trong bài viết này, tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu những ưu và nhược điểm của việc phủ vecni cho tranh Acrylic (tôi sẽ có một bài viết khác về phủ vecni cho tranh sơn dầu), lý do vì sao một số nghệ sĩ chọn việc bỏ qua hoàn toàn bước này và những tình huống tôi phải xử lý câu hỏi này đối với những nhà sưu tập.

Tại sao nên phủ vecni?

Varnish là một lớp bảo vệ trong suốt có thể được phủ như một lớp áo cuối cùng lên bề mặt một bức tranh đã hoàn thiện. Thông thường, một bức tranh sau khi đã phủ vecni sẽ không thể sửa chữa được nữa. Các nghệ sĩ chọn phủ vecni cho tranh acrylic thường vì những lý do sau:

Phủ vecni giúp bảo vệ tác phẩm khỏi bụi và tia UV. Theo thời gian, ngay cả những môi trường sạch nhất cũng có thể khiến tranh dễ bị bụi, bẩn và ngả vàng do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và các chất có thể gây ô nhiễm trong không khí. Lớp vecni đóng vai trò như một tấm khiên, bảo vệ màu sắc và kết cấu ban đầu của bức tranh.

Vecni làm cho bức tranh có sức hấp dẫn hơn về mặt thị giác, nó có thể khuếch đại độ rực rỡ của màu sắc và mang lại một lớp bề mặt hoàn thiện đồng nhất. Cho dù bạn thích tranh có bề mặt bóng, mờ hay satin, thì việc phủ vecni đều có thể nâng cao tính thẩm mỹ tổng thể cho tác phẩm.

Hiện đã có nhiều loại vecni có thể gỡ ra được, nghĩa là bạn có thể vệ sinh và phủ vecni lại cho bức tranh nếu cần. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc bảo quản tác phẩm trong nhiều thập kỷ hoặc thậm chí nhiều thế kỷ.

Tại sao không nên phủ vecni?

Dù vậy, lại có những lý do cũng rất chính đáng khác khiến nhiều nghệ sĩ - và nhà sưu tập - thích những bức tranh không phủ vecni. Dưới đây là một số lý do cơ bản.

Không phủ vecni giúp giữ nguyên kết cấu nguyên thuỷ của bức tranh. Tranh acrylic thường có kết cấu bề mặt khá rõ ràng, dễ chạm, thể hiện rõ nét phong cách và kỹ thuật độc đáo của nghệ sĩ. Một số người tin rằng việc phủ vecni làm thay đổi chất lượng tự nhiên này của tác phẩm, tạo ra hiệu ứng không thật hoặc làm nó bóng quá mức.

Việc phủ vecni hay không mang tính thẩm mỹ cá nhân. Một số nghệ sĩ cảm thấy phủ vecni sẽ làm giảm cảm nhận về sự sáng tạo của họ. Ví dụ, nếu bức tranh được vẽ với tông màu mờ tinh tế hoặc lớp phủ tinh tế, mơ màng, vecni có thể lấn át thậm chí làm mất hẳn những sắc thái này.

Ngoài ra, thời gian và nguồn lực cũng là những yếu tố quyết định tới việc phủ vecni hay là không. Việc phủ vecni đòi hỏi nhiều bước, nhiều thời gian và chuẩn bị nhiều vật liệu hơn so với việc chỉ vẽ xong là xong. Đối với những nghệ sĩ có lịch làm việc dày đặc hoặc có khối lượng tác phẩm lớn, điều này có thể không thực tế.

Cuối cùng, việc phủ vecni còn phụ thuộc vào sở thích của nhà sưu tập. Tôi đã gặp những nhà sưu tập rất thích những bức tranh không phủ vecni. Họ coi trọng tính xác thực của bề mặt, không bị can thiệp bởi bất kỳ lớp bảo vệ nào. Đặc biệt những nhà sưu tập có thói quen lồng khung kính, họ sẽ muốn giữ nguyên kết cấu bề mặt của tác phẩm.

Lựa chọn của tôi

Với tôi, việc quyết định có phủ vecni hay không thường phụ thuộc vào bản thân bức tranh và mong muốn của nhà sưu tập. Tôi luôn hỏi nhà sưu tập về sở thích của họ trước khi phủ vecni. Dưới đây là những lý do tôi cân nhắc về việc phủ hay không phủ lớp bảo vệ.

Tôi coi trọng việc đáp ứng linh hoạt đối với từng nhà sưu tập. Một số nhà sưu tập muốn có lớp hoàn thiện có độ bóng cao, trong khi những người khác có thể thích tông màu trầm của một tác phẩm không phủ bóng. Tôi tôn trọng các quyết định này của các nhà sưu tập để đảm bảo rằng các nhà sưu tập của tôi hài lòng với khoản đầu tư của mình. Cũng giống như phụ nữ, có những người thích trang điểm nhưng lại có những người vui vẻ và và thoải mái hơn khi để mặt mộc. Suy cho cùng, nhà sưu tập mới là người sử dụng và ngắm bức tranh nhiều hơn bản thân tác giả, cho nên với tôi điều này rất quan trọng khi để cho nhà sưu tập được quyết định việc này.

Mỗi bức tranh đều có câu chuyện và tính cách riêng. Một số tác phẩm đẹp hơn khi để “mặt mộc” nhưng lại có một số tác phẩm sẽ được “hưởng lợi” đáng kể từ việc phủ bóng, nó sẽ mang lại những cải thiện hết sức tinh tế và làm bức tranh thêm hoàn hảo. Với những tác phẩm loại này, đôi khi tôi sẽ chủ động phủ bóng khi biết chắc chắn hiệu ứng tốt mà nó sẽ mang lại. Đây cũng là một cách mà tôi tôn trọng tác phẩm của mình như là một cá thể độc lập.

Nếu một nhà sưu tập chọn không phủ vecni, và nếu họ không phải là một nhà sưu tập chuyên nghiệp, tôi sẽ tư vấn các thông tin liên quan tới việc chăm sóc và bảo quản bức tranh để đảm bảo tác phẩm vẫn ở tình trạng tốt qua thời gian.

Những yếu tố có thể cân nhắc để lựa chọn

Nếu bạn còn đang băn khoăn trong việc phủ vecni cho bức tranh bạn chuẩn bị sưu tập hay không, có một số điểm để bạn có thể cân nhắc.

Bạn có thể chọn loại vecni tạm thời nếu bạn không chắc lắm về quyết định của mình. Các loại vecni tạm thời có thể bảo vệ được bức tranh nhưng cũng đồng thời cho phép bạn “nghĩ lại” nếu sau này muốn tháo bỏ nó. Lớp vecni này có thể được loại bỏ mà không ảnh hưởng gì tới toàn bộ bức tranh.

Bạn cũng có thể chọn phủ lớp satin hoặc bóng mờ. Những lớp phủ này mang lại hiệu ứng dịu nhẹ hơn so với vecni có độ bóng cao. Đây có thể được coi là một “sự thoả hiệp” tuyệt vời giữa việc phủ bóng hay là không phủ bóng.

Đối với những bức tranh không phủ vecni, việc đóng khung kính chống tia UV có thể giúp bảo quản tác phẩm mà không ảnh hưởng tới kết cấu bề mặt.

Lựa chọn của bạn là gì?

Là người sáng tác, tôi đã đánh giá cao tính cá nhân của từng bức tranh và sở thích của chủ sở hữu cuối cùng của nó. Tôi cho rằng đó là một lựa chọn nên được áp dụng linh hoạt cho từng tác phẩm. Một số bức tranh yêu thích của tôi vẫn chưa phủ vecni cho đến giờ, tôi thích vẻ đẹp nguyên sơ của chúng.

Còn bạn thì sao? Bạn có phủ vecni cho tranh của mình không, hay bạn thích để chúng ở trạng thái tự nhiên? Nếu bạn là một nhà sưu tập, bạn thích lựa chọn nào? Tôi rất muốn biết thêm quan điểm của các nhà sưu tập - hãy để lại bình luận bên dưới nhé!

Những tranh luận về việc phủ vecni làm tôi nhớ tới vẻ đẹp của nghệ thuật nói chung - luôn mang tính chủ quan, cá nhân và không ngừng thay đổi. Cho dù bạn có phủ vecni hay không, điều quan trọng nhất là bạn phải thoải mái với lựa chọn mang tính nghệ thuật của mình và mối liên hệ giữa bạn - tác phẩm và nhà sưu tập. Suy cho cùng, nghệ thuật chính là việc “biểu đạt”, mà biểu đạt thì bao gồm cả cách bạn chọn để “trình bày” nó với thế giới.